Điều không may là không nhiều người trong sốchúng ta có thể dễ dàng phát hiện ra sự dối trá. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng nếu không được đào tạo thì phần lớn mọi người chỉ phát hiện ra lời nói dối bằng cảm quan mà không có thông qua bằng chứng rõ ràng.
Tuy nhiên cũng có vài thủ thuật đơn giản giúp bạn nhận biết người đối thoại với mình đang nói thật hay nói dối, đó là quan sát những dấu hiệu!
ELLE Man tổng hợp 12 dấu hiệu bạn nên chú ý nếu không muốn trở thành nạn nhân của sự dối trá.
1. Nụ cười
Thông thường, bạn sẽ có cảm giác rằng một người đang có những biểu hiện kì quái và không thành thật nếu như người đó cười quá nhiều. Lợi dụng tâm lý đó, để có thể dễ dàng lừa đối tượng của mình hơn thì những kẻ nói dối chuyên nghiệp (đặc biệt là đàn ông) đã làm theo hướng ngược lại: họ không cười nhiều, tỏ ra điềm đạm.
Khi một người cười với bạn thì hãy để ý nụ cười của họ! Nếu đó không phải nụ cười thật lòng, bạn cũng nên cẩn thận vì chắc chắn họ đang giấu bạn điều gì đó. Rất dễ để nhận biết một nụ cười không thật tâm: một người chỉ có thể giả nụ cười bằng hình dáng vòng miệng, nhưng không thể cười giả ở mắt.
2. Nhìn vào bàn chân
Cử động của bàn chân sẽ tiết lộ cho chúng ta vềsự đáng tin của một người. Khi nói dối, người ta thường hạn chếnhững cử động của bàn chân. Hành vi này làm cho những người đang nói dối có ngôn ngữ cơ thể cứng, không tự nhiên.
Khi một người đang nói dối, bàn chân của họ sẽ hướng vềphía cửa ra. Đây là một phản ứng tự nhiên của cơ thể, khi không trung thực thì tiềm thức của họ sẽ tự động tìm và luôn hướng vềmột lối thoát. Bàn chân là phần xa não bộ nhất nên nhiều khi chúng ta không để ý rằng nó đang tiết lộ những cảm xúc được giấu kĩ nhất của mình.
3. Để ý những thay đổi nhỏ trên biểu hiện gương mặt
Chuyển động cơ mặt thể hiện suy nghĩ và cảm xúc của bạn. Khi một người nói dối, biển hiện trên của họ sẽ chuyển đổi rất nhanh để thể hiện những cảm xúc mà họ muốn bạn nhìn thấy và cảm xúc thật của họ. Những biểu hiện này rất nhỏ, thường chỉ kéo dài 25 giây và là một trong những dấu hiệu rất nhỏ cho thấy một người đang cố che dấu ý định thật của mình.
4. Một người nói “Thật đấy/Thật mà” nhiều lần vì họ sợ bạn đang nghĩ là họ nói dối
Khi một người nói dối nghĩ rằng mình đang bị nghi ngờ thì họ sẽ dùng những thủ thuật bằng lời nói để giúp củng cốlòng tin từ những người xung quanh. Nếu một người dùng rất nhiều những cụm từ như “thật đấy”, “thật mà”, “thật lòng thì”,… thì khả năng cao là bản thân họ đang cảm thấy không yên tâm vềsự đáng tin của mình. Thỉnh thoảng dùng những cụm từ này thì không sao, nhưng nếu dùng quá nhiều thì chắc chắn họ đang che giấu điều gì đó.
5. Người nói dối sẽ liếm/cắn môi vì căng thẳng
Liếm môi là phản xạ của cơ thể khi lo lắng. Hành động nhỏ sẽ tiết lộ một người đang thiếu tự tin, hoặc đang nói dối. Khi căng thẳng, chúng ta sẽ lặp đi lặp lại những hành vi nhỏ một cách vô thức, ví dụ như liếm môi để làm giảm bớt cảm giác bồn chồn lo sợ.
6. Nếu một người không nhìn bạn, hoặc không duy trì eye contact quá lâu thì họ đang lo sợ bạn sẽ phát hiện ra là họ đang nói dối
Bởi vì ánh mắt là cửa sổ tâm hồn, những người không trung thực thường hay lo lắng và dễ bộc lộ qua ánh mắt. Do vậy những người nói dối sẽ thường tránh eye contact, hoặc eye contact quá lâu để thể hiện sự đáng tin. Nếu trong một cuộc đối thoại mà bạn thấy ai đó sử dụng eye contact một cách quá gượng ép, hoặc không tồn tại, hãy coi chừng.
7. Những khoảng ngập ngừng dài
Tạo ra một câu chuyện đáng tin không phải là một chuyện dễ dàng. Khi một người đang kể chuyện không có thật, họ sẽ thường xuyên ngập ngừng để suy nghĩ và tạo ra các chuỗi sự việc theo logic. Nhưng hãy cẩn thận vì bạn sẽ chỉ nhận ra sự ngập ngừng này nếu kẻ nối dối chưa có sự chuẩn bị trước.
8. Ra mồ hôi rất nhiều
Nếu bạn đã từng xem những cuộc thẩm vấn trên phim thì bạn sẽ nhận ra rằng người bị thẩm vấn thường ra mồ hôi rất nhiều, đặc biệt là trên mặt, cổ và gan bàn tay. Đây là phản ứng của cơ thể trước sự căng thẳng của việc nói dối.
9. Người nói dối sẽ cử động nhỏ rất nhiều
Một người đang nói dối thường phải làm gì đó với tay của họ. Người nói dối sẽ có những biểu hiện như liên tục điều chỉnh quần áo, chạm vào mũi, nghịch tóc và vặn vẹo cơ thể khi đang ngồi. Phần lớn mọi người cảm thấy không thoải mái khi nói dối, dẫn đến họ sẽ giải toả bằng những hành động thể chất rất nhỏ với tần suất cao. Những người không trung thực thường không giữ được tư thếtốt khi đang bịa chuyện, vì thếbạn sẽ thấy họ thường xuyên động đậy hay điều chỉnh lại tư thế ngồi mà không có lý do gì cả.
10. Hiểu rõ vềbiển hiện bình thường của một người
Nếu bạn hiểu thếnào là cách hành xử bình thường của một người, bạn sẽ dễ dàng biết được khi nào họ đang nói dối (khi họ đang đang hành xử kì lạ so với bình thường).
Nhưng kể cả khi bạn không hiểu rõ một người thì cũng có cách! Hãy hỏi người đó những câu hỏi đơn giản mà bạn đã biết câu trả lời. Họ sẽ trả lời mà không cần nói dối, nhờ đó thì bạn sẽ biết được phản ứng của người đó khi thành thật.
Đây cũng là nguyên lý cho một bài kiểm tra nói dối: những câu hỏi đầu là vềnhững thông tin cơ bản như tên hay ngày tháng năm sinh. Phản ứng cho những câu hỏi này sẽ tạo cơ sở để người kiểm tra so sánh với những câu trả lời khác trong bản phân tích cuối cùng.
11. Khi câu chuyện không hợp lý
Chỉ cần có một chút nghi ngờ vềcâu chuyện mà bạn đang nghe, hãy dừng người kể chuyện lại bằng cách thảo luận một vài chi tiết nhỏ trong câu chuyện đó. Sau đó, yêu cần người đó kể lại câu chuyện một lần nữa.
Những người nối dối thường thêm thắt hoặc loại bỏ các chi tiết so với ban đầu. Nếu câu chuyện kể lần hai có những sai lệch lớn hoặc những lỗ hổng logic so với câu chuyện đầu tiên thì khả năng cao là người này đang nói dối bạn.
12. Thay đổi trong giọng điệu, phong cách nói
Nói lắp hay nói quá nhanh/quá chậm so với bình thường là dấu hiệu cho thấy một người đang nói dối, bởi vì họ đang lo lắng và căng thẳng. Những trường hợp đó, bạn có thể cảm nhận được người này đang cốgắng để nói ra những lời nói dối trong đầu họ!
—
Rose Nguyễn (Tham khảo: Quartz, West Side Toastmasters, Business Insider, The Telegraph, Wonder How To, Psychology today, North American Investigations, The Law Dictionary)